Для наблюдения галактик и звёздных скоплений (шаровых или рассеянных) светофильтры, как правило, не требуются. Иногда для повышения контрастности можно применить «городской» светофильтр, который гасит паразитную засветку. Но с туманностями дело обстоит иначе. При визуальных наблюдениях дип-скай туманностей без узкополосного светофильтра (UHC, OIII или H-бета) не обойтись.
Не так давно на форуме любителей астрономии astro-talks мне попалась замечательная статья «UHC, OIII и H-бета фильтры при любительских наблюдениях». В ней приводятся выборочно популярные диффузные и планетарные туманности, типы светофильтров и степень их улучшения. Также есть ссылка на немецкий сайт на более подробную таблицу большинства популярных и не очень туманностей. Попробуем её расшифровать.
Пару пояснений:
- FH — поверхностная яркость;
- Mag. — яркость или видимая звёздная величина;
- ++ — очень хорошо, значительное увеличение контрастности;
- + — хорошо, контрастность и видимость улучшены;
- O — умеренное улучшение видимости;
- — — не рекомендуется использовать, видимость ухудшится.
№ | Созвездие | Тип | FH | Mag. | Фильтр | Размер | ||
UHC | OIII | H-beta | ||||||
NGC 7822 | CEP | диффузная | + | O | O | 60×30′ | ||
NGC 40 | CEP | планетарная | 9,6 | 11 | + | O | O | 60×40″ |
NGC 246 | CET | планетарная | 10,6 | 10,9 | + | ++ | — | 4×3′ |
NGC 281 | CAS | диффузная | 7 | + | + | O | 20×15′ | |
NGC 604 | TRI | область H II | + | ++ | O | |||
M 76 | PER | планетарная | 10,4 | 10,1 | ++ | ++ | — | 1′ |
NGC 896 | CAS | диффузная | 9,4 | ++ | ++ | — | 6×4,5′ | |
IC 1848 | CAS | диффузная | 15,1 | ++ | ++ | — | 60×30′ | |
NGC 1360 | FOR | планетарная | 9,4 | ++ | ++ | — | 6,5′ | |
NGC 1499 | PER | диффузная | 6 | O | — | ++ | 2,5×0,8° | |
NGC 1514 | TAU | планетарная | 11,1 | 11 | ++ | ++ | — | 2×1,5′ |
NGC 1535 | ERI | планетарная | 9 | 9,6 | + | ++ | — | 20″ |
IC 405 | AUR | диффузная | 10 | O | — | O | 12′ | |
IC 410 | AUR | диффузная | ++ | ++ | — | 40′ | ||
M 1 | TAU | остаток сверхновой | 11 | 8,4 | + | + | — | 5×4′ |
M 42 | ORI | диффузная | 11 | 3,5 | ++ | + | O | 25×30′ |
M 43 | ORI | диффузная | 13,0 | 8 | + | O | ++ | 6×3′ |
NGC 1999 | ORI | отражательная | — | — | — | 2′ | ||
IC 434 | ORI | диффузная | + | — | ++ | 6×4′ | ||
Sh 2-235 | AUR | диффузная | + | O | ++ | 10′ | ||
NGC 2024 | ORI | диффузная | 7,5 | + | O | — | 20×15′ | |
NGC 2022 | ORI | планетарная | 9,6 | 12 | + | ++ | — | 28″ |
M 1-5 | TAU | планетарная | 14,6 | + | + | — | 5′ | |
Sh 2-276 | ORI | диффузная | O | — | + | 10×0,5° | ||
Sh 2-261 | ORI | диффузная | + | + | O | 30×15′ | ||
NGC 2174 | GEM | диффузная | + | ++ | — | 40×30′ | ||
NGC 2237-9 | MON | диффузная | 6 | ++ | ++ | — | 80×60′ | |
NGC 2264 | MON | диффузная | 12,5 | + | O | — | 25×15′ | |
NGC 2327 | CMA | диффузная | + | O | ++ | 150×50′ | ||
NGC 2346 | MON | планетарная | 11,5 | 11,8 | + | + | — | 0,9′ |
NGC 2359 | CMA | диффузная | 9 | + | ++ | — | 9×6′ | |
NGC 2371-2 | GEM | планетарная | 10,5 | 12 | ++ | ++ | — | 74×54″ |
NGC 2392 | GEM | планетарная | 6,8 | 9,2 | ++ | + | — | 0,8′ |
NGC 2438 | PUP | планетарная | 11,7 | 10,8 | + | ++ | — | 1,1′ |
NGC 2467 | PUP | диффузная | 12,8 | + | ++ | — | 8×7′ | |
NGC 3242 | HYA | планетарная | 5,0 | 7,7 | ++ | + | — | 0,6′ |
M 97 | UMA | планетарная | 14,0 | 9,9 | + | ++ | — | 3,3′ |
NGC 4361 | CRV | планетарная | 11,0 | 10,9 | ++ | ++ | — | 45″ |
NGC 6210 | HER | планетарная | 5,3 | 8,8 | ++ | ++ | — | 0,3′ |
IC 4628 | SCO | диффузная | ++ | O | + | 25×40′ | ||
NGC 6302 | SCO | планетарная | 9,0 | 9,6 | + | + | — | 0,9′ |
NGC 6334 | SCO | диффузная | ++ | + | + | 57×44′ | ||
NGC 6445 | SGR | планетарная | 11,6 | 11,2 | ++ | + | — | 34″ |
NGC 6543 | DRA | планетарная | 6,1 | 8,1 | ++ | ++ | — | 0,3′ |
M 20 | SGR | диффузная | 8,5 | + | + / O | +/- | 15×10′ | |
M 8 | SGR | диффузная | 5,8 | ++ | ++ | O | 20×10′ | |
NGC 6537 | SCO | планетарная | 8 | 12,5 | + | ++ | — | 4′ |
NGC 6559 | SGR | диффузная | ++ | O | O | |||
NGC 6572 | OPH | планетарная | 4,3 | 8,1 | O | ++ | O | 15″ |
NGC 6604 | SER | диффузная | ++ | O | + | |||
M 16 | SER | диффузная | 12,0 | 7 | ++ | ++ | O | 35′ |
M 17 | SGR | диффузная | 13,0 | 7 | + | ++ | — | 20×15′ |
M 57 | LYR | планетарная | 9,3 | 8,8 | + | + | — | 1,2′ |
NGC 6781 | AQL | планетарная | 13 | 11,5 | ++ | ++ | — | 1,8×1,9′ |
NGC 6804 | AQL | планетарная | 12,0 | 12 | + | ++ | — | 1,1′ |
NGC 6826 | CYG | планетарная | 11,6 | 8,8 | + | ++ | O | 25″ |
M 27 | VUL | планетарная | 11,5 | 7,3 | ++ | + | — | 8×4′ |
NGC 6888 | CYG | диффузная | ++ | ++ | — | 18×13′ | ||
IC 1318 | CYG | диффузная | + | — | + | 240′ | ||
NGC 6960-95 | CYG | остаток сверхновой | 8 | + | ++ | — | 55×5′ | |
NGC 7000 | CYG | диффузная | 5 | ++ | + | O | 1,3° | |
NGC 7023 | CEP | отражательная | 10,3 | 7,1 | O | O | — | 5′ |
NGC 7009 | AQR | планетарная | 6,2 | 8 | + | + | — | 0,4′ |
NGC 7027 | CYG | планетарная | 7,1 | 8,5 | ++ | ++ | — | 0,3′ |
Abell 77 | CEP | планетарная | 14,9 | 14 | + | + | — | 67×50″ |
Abell 78 | CYG | планетарная | 15,1 | 13,4 | + | O | — | 113×88″ |
IC 1396 | CEP | диффузная | 13,0 | + | — | — | 30×25 ‘ | |
NGC 7129 | CEP | отражательная | 16,3 | 13 | + | + | — | 7′ |
IC 5146 | CYG | диффузная | 15,5 | 10 | + | — | + | 12′ |
NGC 7293 | AQR | планетарная | 7,3 | + | ++ | — | 12′ | |
NGC 7538 | CEP | диффузная | 10 | + | + | — | 10×5′ | |
NGC 7635 | CAS | диффузная | + | ++ | — | 15×8′ | ||
NGC 7662 | AND | планетарная | 6 | 8,3 | + | + | — | 0,5′ |
Самые тусклые и непопулярные туманности были вырезаны из таблицы. Если необходимо иметь полный «арсенал» дип-скай туманностей, тогда ещё раз привожу основной источник: http://www.astro-okulare.de/nebelliste.htm.
Уверен, теперь можно смело выбирать конкретный светофильтр и использовать его для разного типа туманностей.
Ответить